W obliczu wojny w Ukrainie uruchamia się w nas naturalna chęć niesienia pomocy. Te emocje odczuwają także dzieci i młodzież. Warto je zauważyć i docenić oraz wzmacniać naturalne odruchy wsparcia. Dowiedz się, jak to robić!
W kryzysowej sytuacji uruchamia się w nas naturalna chęć niesienia pomocy innym ludziom. Te emocje odczuwają oczywiście także dzieci i młodzież. Warto je zauważyć i docenić oraz wzmacniać naturalne odruchy wsparcia!
Pomoc potrzebującym (choć kluczowa) to nie jedyne, co możemy zrobić. Każda forma mądrego zaangażowania jest w tej sytuacji ważna – pomagamy wtedy nie tylko Ukrainie, ale również sobie samym. Poczucie bezradności frustruje i nie daje nam spokoju. Antidotum na bezradność jest działanie.
Poniżej podpowiadamy, co możemy zrobić w szkołach, jakie działania można podjąć z uczniami w każdym wieku, do jakich form mądrego zaangażowania i odpowiedzialnego pomagania warto zachęcać.
Sytuacja w Ukrainie zmienia się bardzo dynamicznie. Warto śledzić informacje docierające od naszego sąsiada oraz wiadomości dotyczące obywateli i obywatelek Ukrainy, którzy przybyli do Polski.
Korzystajmy przy tym tylko ze sprawdzonych źródeł, np. mediów, do których mamy zaufanie. Dobrą zasadą zawsze jest sprawdzenie informacji w przynajmniej dwóch źródłach. Koniecznie zróbmy to przed podaniem informacji dalej w mediach społecznościowych.
Informacje i wiedza są naszą bronią. Pozwalają nam zrozumieć sytuację i czynią mniej podatnymi na dezinformację.
Porozmawiajcie na lekcji o tym, co uczniowie wiedzą o wojnie w Ukrainie. Możesz też zaproponować odwróconą lekcję, przed którą uczniowie wyszukają informacje, a następnie wspólnie je przeanalizujcie i podzielcie się zdobytą wiedzą.
Obecnie prowadzonych jest bardzo wiele zbiórek, mających na celu pomoc Ukrainie oraz jej obywatelkom i obywatelom. Warto pomagać, ale trzeba to robić mądrze.
Jeśli nie masz odpowiedniego rozeznania, warto zdecydować się na udzielenie finansowego wsparcia za pośrednictwem jednej z organizacji działających w Ukrainie lub wspierających uchodźców Są to: Polska Misja Medyczna, Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej, Polski Czerwony Krzyż, Polska Akcja Humanitarna, Fundacja Ocalenie, Caritas Polska. Zestawienie wiarygodnych zbiórek znajdziesz między innymi tutaj.
Jeśli chcesz pomóc, przekazując rzeczy, zorientuj się, gdzie jest prowadzona lokalna zbiórka. Dowiedz się, co dokładnie jest potrzebne i tylko takie rzeczy przynieś na miejsce zbiórki (często rzeczy używane nie są w takich miejscach przyjmowane, sprawdź to).
Kluczowe jest obecnie zapewnienie dachu nad głową uchodźcom z Ukrainy. Jeśli możecie sobie na to pozwolić, udostępniajcie im przestrzeń.
Zorganizujcie zbiórkę funduszy (może to być też zbiórka w postaci kiermaszu ciast lub wytworów uczniów). Niektóre szkoły zaangażowały się w akcję szycia przytulanek (Emotkowe Pożeracze Smutków), które uczniowie będą sprzedawali, a dochód ze sprzedaży zasili zbiórki na rzecz Ukrainy. Wspólnie wybierzcie organizację, którą wesprzecie. Dowiedzcie się, czy w waszym regionie trwa zbiórka rzeczowa i zorganizujcie w szkole zbiórkę przedmiotów wskazanych przez organizatorów.
Dezinformacja i manipulacja to jedne z broni, które są wykorzystywane w tej wojnie – nie tylko przeciwko społeczeństwu ukraińskiemu, lecz także przeciwko Polsce i innym krajom Zachodu.
Nie mniej ważne od wspierania Ukrainy jest rozważne działanie w Polsce. Musimy zweryfikować wszystkie informacje na temat konfliktu, które do nas docierają. Analizując informację, zadaj sobie pytania:
Jeśli nie jesteś pewien, że informacja jest prawdziwa, nie przesyłaj jej dalej. Już pierwszego dnia inwazji na stacjach benzynowych mogliśmy zobaczyć, do czego prowadzi dezinformacja. Choć paliwa w Polsce nie brakuje, wskutek paniki jego ograniczona dostępność znacząco utrudnia pomaganie uchodźcom.
Zidentyfikujcie fake newsy, które pojawiły się w ostatnich dniach w obiegu. Przeanalizujcie, jaką reakcję wywołały i zastanówcie się, co mogłoby temu zapobiec. Ustalcie szkolne wskazówki, jak analizować wiadomości i wywieście je w holu szkoły lub na stronie www. Zorganizujcie akcję tropienia i weryfikacji fake newsów. Przeprowadźcie wspólnie z uczniami lekcję o krytycznym myśleniu.
W naszym kraju, jeszcze przed obecną eskalacją konfliktu, przebywało prawdopodobnie ok. 1,5 mln Ukrainek i Ukraińców. W polskich szkołach uczy się 60 000 ukraińskich dzieci. Warto w tym trudnym dla ich kraju okresie okazać im szczególną życzliwość.
Prawdopodobnie większość z mieszkających w Polsce Ukraińców pozostawiła w swoim kraju znajomych lub rodzinę. Zapewne teraz szczególnie troszczą się o ich los i starają się pomóc. Pamiętajmy o tym, spotykając codziennie osoby z tych krajów. Zapytajmy o samopoczucie, zaoferujmy rozmowę. Jeśli możemy sobie na to pozwolić, zaproponujmy pomoc.
Okażcie życzliwość i solidarność ukraińskim sąsiadom i osobom, które spotkacie w sklepie, w restauracji, w autobusie. Ustalcie na lekcji sposoby uważnego okazywania solidarności, aby nie wprawiać innych w zakłopotanie. Ukraińskich uczniów powinno się otoczyć szczególną opieką psychologa lub pedagoga. Jeśli polscy uczniowie chcą im okazać solidarność, nauczyciel powinien koniecznie sprawdzić wcześniej, jaka forma wsparcia jest dla nich komfortowa. W jednej ze szkół dzieci same posprzątały klasy, by okazać solidarność z osobami z Ukrainy, które na co dzień sprzątają cały budynek.
W wielu miastach w Polsce odbywają się demonstracje solidarności z Ukrainą, pikiety sprzeciwu wobec rosyjskiej agresji oraz manifestacje wzywające władze państwowe krajów UE do nałożenia sankcji.
Równolegle w internecie można podpisać wiele petycji – zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Autorzy petycji i ich sygnatariusze wyrażają solidarność z Ukrainą, oczekują bardziej radykalnych reakcji władz państwowych, wzywają do bojkotu Rosji lub rosyjskich towarów.
Możecie przeanalizować dostępne w internecie petycje i porównać postulaty w nich zawarte. Starsi uczniowie mogą podjąć decyzję o ich podpisaniu. Ważne, by był to podpis świadomy. Możecie też przygotować własną petycję lub apel. Możecie również wziąć udział w pikiecie w Waszej miejscowości.
Władze na Kremlu kłamliwie przekonują, że naród ukraiński nie ma własnej kultury i nie zasługuje na własne, niepodległe państwo. To oczywiście nieprawdziwe manipulacje, które mają upokorzyć Ukrainki i Ukraińców oraz uzasadnić rosyjską agresję na swojego sąsiada.
Jedną z forma oporu przeciwko tej retoryce jest poznanie ukraińskiej historii i kultury – także współczesnej. Możecie przeczytać książki ukraińskich autorów wydane w Polsce, możecie posłuchać ukraińskiej muzyki lub obejrzeć wspólnie filmy z Ukrainy.
Możecie też wykorzystać książki i filmy do tego, by lepiej zrozumieć konflikt, który trwa w Ukrainie już od 2014 roku oraz sytuację obywateli tego kraju, którzy uciekli do Polski. Dla młodszych polecamy „Teraz tu jest nasz dom” Barbary Gawryluk, a dla starszych książki Serhija Żadana: „Internat” lub „Biec bez wytchnienia”. Więcej rekomendacji znajdziesz w tym wpisie.
Posłuchajcie wspólnie muzyki ukraińskiej. Zdobądźcie wiedzę o ukraińskich twórcach. Przeczytajcie i przeanalizujcie jedną z lektur, napiszcie jej recenzję i wypromujcie.
Jeśli nie są nam dostępne inne formy zaangażowania lub pomocy, warto choć symbolicznie pokazać swoją solidarność z Ukrainą i sprzeciw wobec konfliktu. Może to być własnoręcznie wykonana przypinka, broszka lub naklejka noszona na ubraniu. Można też przygotować plakat, klasową lub szkolną gazetkę ścienną.
Jeśli szkoła współpracuje lub współpracowała z placówkami z Ukrainy, warto skontaktować się z nimi, by wyrazić solidarność. Jeśli macie taką możliwość, warto również zaoferować pomoc.
Popularne jest też okazywanie solidarności w mediach społecznościowych – to wartościowy ruch, jeśli jest początkiem zaangażowania lub jeśli inne formy zaangażowania nie są możliwe.
Wspólnie wykonajcie plakaty lub gazetkę ścienną. Możecie też przygotować przypinki, naklejki czy wlepki. Rozdajcie je chętnym z innych klas, zachęcając do okazywania solidarności.
Cześć z nas w kryzysowej sytuacji znajduje w sobie siłę do zaangażowania, inni ulegają panice lub bezradności. Część osób nie chce się angażować – powinniśmy uszanować także taką reakcję.
Niektórzy jednak być może nie wiedzą, co zrobić lub wątpią w sensowność działania. Do takich osób warto dotrzeć i podpowiedzieć, co warto zrobić oraz zachęcić do działania własnym przykładem lub pokazując jego pozytywne efekty. Dobrym pomysłem jest również zaproszenie do zrobienia czegoś wspólnie, np. udziału w demonstracji czy dyskusji o przeczytanej książce ukraińskiego pisarza.
Uczniowie mogą zorganizować kampanię informacyjną o sytuacji w Ukrainie poprzez szkolne media lub w ramach szkolnej akcji wypromować odpowiedzialne zaangażowanie w pomoc Ukrainie.
Bardzo ważne jest to, by nasze działania wspierające Ukrainę i jej obywateli nie zamieniły się w manifestację niechęci do zwykłych Rosjan i Rosjanek. Jest to szczególnie ważne w szkołach, w których uczą się również dzieci rosyjskie. Warto jednak pamiętać o tym zawsze – pomaganiu i solidarności nie powinna towarzyszyć niechęć do innych ani nienawistne komentarze. Warto zwracać uwagę uczniów na to, że polityka władz Rosji nie może być utożsamiana z poglądami wszystkich Rosjan. Przypomnijmy przy tym, że w Rosji również odbywają się protesty przeciwko inwazji na Ukrainę, a Rosjanie mieszkający w Polsce uczestniczą też w pikietach przez ambasadą rosyjską i pomagają uciekinierom z Ukrainy.
zajmuje się m.in. strategiami tego, jak oddolnie wprowadzać zmiany w szkołach, rozwijaniem kompetencji przyszłości oraz edukacją obywatelską i edukacją o polityce. Więcej
