Opis materiału
W obliczu obciążenia pracą i dużych wyzwań, jakie stawia przed Wami pandemia, samorząd uczniowski może wydawać się dodatkowym obowiązkiem, na który nie ma czasu ani przestrzeni. Nic bardziej mylnego! Właśnie w takim czasie dobrze działający SU może mieć szczególnie ważną rolę. Wierzymy, że w okresie dynamicznych zmian i niepewności, edukacja – a sami uczniowie i uczennice w szczególności – potrzebuje sprawnej samorządności.
Samorząd zdalny – prawdziwie uczniowski
Obecnie wcześniej zaplanowane przez władze SU działania nie odbywają się. Na początku wprowadziło to sporo chaosu, ale po ponad miesiącu można popatrzeć na to, jak na szansę, możliwość skupienia się na tym, czego rzeczywiście potrzebują uczniowie i uczennice i odejścia od rutyny. SU w czasie izolacji ma szansę realnie działać – ale to, czy tak się wydarzy, zależy niemal wyłącznie od samych uczniów. Epidemia może zweryfikować, czy sami uczniowie potrzebują samorządu, bo nauczycielowi znacznie trudniej zdalnie kierować i motywować do takiej pracy.
Rola SU w czasie izolacji
Widzimy 3 obszary, które szczególnie wymagają uwagi aktywnych uczniów i uczennic:
- Wyrażanie głosu uczniów w kwestii edukacji zdalnej. Każda szkoła, a często każdy nauczyciel na swój sposób pracują zdalnie – dla wszystkich jest to bardzo duża zmiana. Szczególnie ważne jest, żeby głos uczniów był teraz słyszany. Może on pomóc nauczycielom i dyrekcji dostosować nauczanie zdalne do potrzeb i możliwości uczniów. Sami uczniowie mogą też pomóc nauczycielom doskonalić swoją pracę online.
- Wspieranie wykluczonych – dbanie o to, żeby nikt nie pozostał sam/a. Wielu uczniów mierzy się z zupełnie nowymi problemami, a często stare są przez nich odczuwane silniej. Pomoc koleżeńska – zarówno jeśli chodzi o wsparcie w nauce, dostępie do sprzętu i internetu jak i zapewnienie przestrzeni do rozmowy, wspólnego bycia – jest tutaj nieoceniona.
- Utrzymywanie poczucia wspólnoty i relacji pomiędzy uczniami – zarówno na poziomie poszczególnych klas, jak i całej szkoły przydadzą się wspólne kanały komunikacji, aktywności dodatkowe oraz pomyślenie o tym, jak wspólnie cieszyć się i nagradzać np. kończących naukę w szkole ósmoklasistów lub maturzystów. Najprawdopodobniej potrzebne będzie również zastanowienie się, jak może wyglądać zdalne zakończenie roku szkolnego, żeby można było przeżyć je wspólnie?
Pomysły na działania
Przygotowaliśmy dla Was propozycje działań, które można przeprowadzić zdalnie, bez wychodzenia z domu, a jednak wspólnie, działając razem. Pamiętajcie, że Wasza rola to opiekun, a działania te na ile to możliwe powinny być prowadzone przez uczniów! Wówczas będą one wsparciem, a nie dodatkową pracą dla Was! Zachęcamy Was, by wybrać te, które wydają się teraz najbardziej pomocne dla Was i uczniów Waszej szkoły, zainspirować się.
Więcej inspiracji, propozycji i sposobów, jak planować pracę SU, jak działać możecie znaleźć w nagraniu z webinarium „E-samorząd uczniowski w czasie pandemii. Jakie działania może podjąć?” oraz w prezentacji z tego spotkania online.
| Działanie | Rola samorządu uczniowskiego | |
| Motywacja do nauki. Co pomaga i co przeszkadza uczyć się zdalnie? | Wspieranie uczenia się i nauczania, wyrażanie głosu uczniów w zakresie ich potrzeb | W obecnej sytuacji różne osoby stają przed nowymi i nieoczekiwanymi wyzwaniami. Rolą samorządu uczniowskiego jest sprawdzenie, czy ich koledzy i koleżanki ze szkoły nie mierzą się z bardzo prozaicznymi problemami, jak brak sprzętu do nauki zdalnej, trudności w nauce, trudna sytuacja materialna. Zrobienie prostej ankiety, w której uczniowie spytają o to, jak odnajdują się ich koledzy i koleżanki w obecnej sytuacji, czy nie potrzebują jakiegoś wsparcia, pozwoli im i Wam zorientować się, czy ktoś nie potrzebuje bardziej bezpośredniej pomocy – a na pewno pozwoli wszystkim poczuć się zaopiekowanymi. Być może łatwiej będzie przekazać pewne potrzeby swoim rówieśnikom i dzięki temu Wy również będziecie mogli na nie odpowiedzieć.
Jak to zrobić?
Najpierw trzeba przeprowadzić diagnozę i zapytać uczniów: jakie mają sposoby na naukę w domu, co im pomaga, a co przeszkadza w tym, co stanowi trudność, jakie mają sposoby na motywację, co ich motywuje, a co demotywuje do nauki. Pierwszy krok to przygotowanie kwestionariusza i przeprowadzenie anonimowego badania on-line, np. za pomocą ankiety.
Kolejnym krokiem jest opracowanie wyników i wyciągnięcie wniosków, a następnie przygotowanie rekomendacji i propozycji, jak pomóc uczniom w pracy zdalnej, ułatwić ją i odpowiedzieć na ich potrzeby. Przygotowaliśmy dla Was przykładową ankietę dotyczącą potrzeb uczniów. WAŻNE! Prosimy nie jej wypełniać ani nie rozsyłać – jest to tylko przykład. Można natomiast skopiować pytania i wykorzystać we własnej ankiecie. Więcej o diagnozie i o tym, jak ją przeprowadzić, możecie znaleźć materiałach Centrum Edukacji Obywatelskiej o samorządzie uczniowskim. |
| Koleżeńskie korepetycje | Wspieranie uczenia się i nauczanie | Wśród uczniów i uczennic są osoby uzdolnione w różnych tematach, które mogłyby pomóc innym w okresie przygotowywania się do egzaminów i końcówki roku. Samorząd uczniowski może zorganizować koleżeńskie korepetycje online.
Jak to zrobić?
Uczniowie najpierw zbierają informacje, kto z ich koleżanek i kolegów gotów byłby takie zajęcia poprowadzić i jakie są przedmioty i tematy, w których czuje się mocny/a (dobrze wyznaczyć jasno określony temat spotkania).
Następnie uczniowie powinni ustalić datę i rozpowszechnić informację o spotkaniu online w dostępnym dla wszystkich narzędziu (np. meet, zoom, discord, skype, messenger) – trzeba zaprosić zainteresowanych!
Takie korepetycje powinny trwać około 40-60 minut, najpierw trzeba dać osobie prowadzącej czas na krótkie omówienie tematu, a w drugiej części spotkania czas na pytania zainteresowanych. |
| Wsparcie nauczycieli w nauce nowych narzędzi lub funkcji | Wspieranie uczenia się i nauczanie | Młodzi ludzie najczęściej mają więcej praktycznej wiedzy o programach i aplikacjach internetowych – a wielu nauczycieli potrzebuje taką wiedzę zdobyć. To niepowtarzalna okazja na wymianę wiedzy w nietypową w szkole stronę – od uczniów do nauczycieli!
|
| Stworzenie przestrzeni do wymiany, komunikacji lub prezentowania ważnych dla uczniów treści | Dbanie o komunikację między uczniami i utrzymanie poczucia wspólnoty | Uczniowie mogą również stworzyć przestrzeń do wymiany lub prezentowania ważnych dla nich samych treści, informacji i inspiracji! Mogą to być różne formy komunikacji (typu fanpage, Instagram, grupa na FB).
W okresie odosobnienia szczególnie ważne jest, żeby uczniowie mieli możliwość dzielenia się tym, co u nich się dzieje i mogli to zrobić zarówno na poziomie klasy, jak i szkoły. Ważne, by mieli miejsce, gdzie mogą się wspierać czy mieć kontakt. Spotkanie klasowe na zoomie raz w tygodniu? Otwarte zebrania samorządu uczniowskiego na meet czy discordzie? A może grupa dyskusyjna wsparcia dla ośmioklasistów/maturzystów na fb – wybór należy do uczniów. Mogą oni się dzielić się w gronie członków swojej szkoły na różne tematy, np. sposoby na spędzanie wolnego czasu w domu, rozwój pasji, kultura. Ważne, by ta utworzona przestrzeń, dawała możliwość dzielenia się swoimi propozycjami dla wszystkich uczniów, a nie tylko wybranej grupki, a reszta była biernymi odbiorcami.
Uczniowie najpierw muszą wybrać formę tej przestrzeni do dzielenia się i konkretne narzędzie do komunikacji ze sobą nawzajem oraz ustalić cel i jasne zasady. Warto również ustalić kto z uczniów będzie moderował i czuwał nad porządkiem w grupie, kto będzie odpowiedzialny (dobrze by było to kilka osób, może to być rotacyjne, np. na określony czas i zmiana osób lub zgodne wg jakiegoś grafiku).
Następnie uczniowie powinni rozpowszechnić wiedzę o przestrzeni – zaprosić do niej uczniów ich szkoły, poinformować o jej zasadach i celu. Wskazówki i inspiracje do realizacji tych działań możecie znaleźć w opisie wyzwań ze Szkoły Demokracji w Przewodniku po wyzwaniach na stronach 12-13 przy wyzwaniach dotyczących tworzenia środka komunikacji. |
| Jak świętować zakończenie roku szkolnego? | Dbanie o komunikację między uczniami i utrzymanie poczucia wspólnoty | Najprawdopodobniej szkoły w tym roku szkolnym nie wrócą już do pracy stacjonarnej – nie będzie zatem możliwości organizacji uroczystego zakończenia roku szkolnego. Szczególnie może być to smutne dla kończących naukę – maturzystów i ósmoklasistów. Wszyscy inni też zasłużyli, żeby się cieszyć, podziękować sobie nawzajem i nauczycielom za ten rok szkolny.
To jest okazja, żeby zakończenie roku przygotowali uczniowie – po pierwsze refleksja, co mogą zadziałać w tym kierunku? Może nagranie filmu, na którym dziękują maturzystom za wspólny czas w szkole? Albo film nagrany z podobnymi podziękowaniami dla nauczycieli? Może każda klasa nagrać coś krótkiego (np. do 30-45 sekund) od siebie, co będzie można odtworzyć na zakończeniu? |
| Planujemy powrót do szkoły! | Dbanie o komunikację między uczniami i utrzymanie poczucia wspólnoty | Planowanie powrotu może dać horyzont uczniom, że to wszystko za jakiś czas minie i wtedy wszyscy będą mogli wrócić do swojej szkoły. Myślenie o tej przyszłości może dać nadzieję i dlatego może warto już teraz się zastanowić, jakie działania uczniowie mogą podjąć, aby pomóc uczniom i uczennicom wrócić do normalnego trybu po powrocie do szkoły?
Uczniowie mogą najpierw przeprowadzić badanie wśród ich społeczności szkolnej pytając, co najbardziej lubią w swojej szkole? Warto spytać, o ulubione miejsca uczniów, co im pomaga dobrze się w niej czuć, co by zmienili w Waszej szkole, czego brakuje im, gdy nie chodzą do niej? Może jeszcze jakieś pytania przyjdą uczniom do głowy? Warto tutaj być otwartym.
Uczniowie w kolejnym kroku powinni rozesłać linki z informacją o badaniu do uczniów – z prośbą o wypełnienie. Ważne jest podanie celu!
Po badaniu uczniowie mogą podsumować wnioski i na tej podstawie zastanowić się się, jakie działania warto podjąć po powrocie do szkoły, aby pomóc uczniom wrócić do codziennego trybu szkolnego. Potem można wybrać 2-3 z nich i rozpisać wstępny plan działania do realizacji. |
| Dzień otwarty szkoły online – promocja szkoły wśród kandydatów – zaproszenie | Wspieranie w promocji szkoły na zewnątrz, reprezentacja, organizacja życia szkolnego | W tym roku niemożliwe jest by odbyły się tradycyjnie planowane na wiosenny czas dni otwarte szkół. Zarówno kandydaci mają utrudnione możliwości poznania szkoły, jak i szkoły nie mogą uchylić drzwi, by zaprosić w swoje progi. To również pole do działania dla SU, które może pomóc dyrekcji i nauczycielom w promocji swojej szkoły wśród potencjalnych przyszłych uczniów i uczennic. Uczniowie mogą na różne sposoby zaprezentować szkołę online i zaprosić, zachęcić do dołączenia do ich społeczności.
Jak? Na przykład poprzez filmiki, w których opowiedzą o swojej szkole w ciekawy sposób (można użyć również fragmentów nagrać z różnych wydarzeń), prezentację, ciekawą grafikę czy pomysłowy kolaż ze zdjęć uczniów, a nawet można nagrać piosenkę! Mogą również utworzyć wydarzenie na facebook’u i zorganizować Dzień Otwarty online z konkursami, aktywnościami i odpowiadaniem na pytania kandydatów albo live na fanpage’u szkoły, w którym uczniowie odpowiedzą na pytania. |
| Spotkanie on-line z ekspertem! | Działanie uczniów i uczennic, organizacja życia szkolnego | To działanie rzeczywiście wymaga więcej pracy, ale jest też ciekawe. Uczniowie mogą zorganizować spotkanie on-line z ekspertem! Może być to w formie webinaru czy wideokonferencji.
Jak to zrobić?
Ważne, by spotkanie odbywało się w czasie rzeczywistym (możliwość uczestniczenia „na żywo”) – wtedy będzie ciekawe dla uczestników. Dobrze, by uczniowie mogli zadawać pytania (w trakcie spotkania lub zebrane zostały wcześniej).
Ważne, by wybrać konkretną datę spotkania i narzędzie, przez jakie odbędzie się spotkanie np. Zoom, Meet.
Trzeba wybrać osobę (lub kilka) moderującą spotkanie (oczywiście mogą to być uczniowie, jednak warto by był również wspierający dorosły). Osoby moderujące powinny się przygotować wcześniej do spotkania, czyli opracować kilka pytań lub zebrać je wcześniej od uczniów. Ważne, by była również osoba techniczna czuwająca przed i w trakcie spotkania, czy wszystko słychać, widać i działa.
Ostatni krok przygotowawczy to wybranie tematyki, która interesuje uczniów i z tej właśnie dziedziny zaproszenie eksperta. Temat może dotyczyć np. epidemii (lekarz, epidemiolog), zdrowia i dbania o siebie, emocji i tego, jak radzić sobie z trudnym doświadczeniem pandemii, stresem (gościem może być psycholog), jak się skutecznie uczyć w domu lub jak pracuje się w konkretnym zawodzie (ekspertem osoba wykonująca konkretny zawód, np. prawnik). Gdy uczniowie wybiorą temat, który ich interesuje, kolejnym krokiem jest zaproszenie osoby, która zajmuje się tym tematem (można poszukać np. wśród rodziców uczniów).
Jeśli wybrany gość przyjmie zaproszenie uczniów, trzeba ustalić przebieg spotkania i przygotować pytania. |
Wierzmy, że pomimo istniejących ograniczeń władze samorządu uczniowskiego nadal mogą działać i spełniać swoje zadania, wspierając uczniów i uczennice swojej szkoły, wspierając pracę nauczycieli i nauczycielek.
