Druga fala epidemii koronawirusa postawiła szkoły ponownie w bardzo trudnej sytuacji. Jesienny powrót po kilkumiesięcznym okresie zdalnej edukacji okazał się krótkotrwały a kryzys, który wybuchł w marcu przedłuża się i na tym etapie trudno określić, kiedy tak naprawdę się skończy. Dyrektorzy i dyrektorki mierzą się z ogromnym wyzwaniem zarządzania swoją placówką w zupełnie innych, trudniejszych niż dotychczas warunkach. Słowo kryzys odmieniamy teraz przez wszystkie przypadki a termin „zarządzenie kryzysowe” wszedł na stałe do naszego słownika.
Kryzys i priorytety
Pandemia koronawirusa, obostrzenia sanitarne i postępujący lockdown wpychają szkołę w sytuację kryzysową. Jest to moment przerwania ciągłości pracy, załamania funkcjonujących dotychczas szkolnych rutyn. W sytuacji kryzysowej nie da się odtworzyć takiej samej szkoły, jaka funkcjonowała dotychczas, a to z kolei oznacza potrzebę zadania sobie pytania, co w szkole jest najważniejsze i co przede wszystkim chciałbym w niej ochronić – bezpieczeństwo, rozwój umiejętności, bliskie relacje pomiędzy uczniami/uczennicami czy inne wartości.
Przygotowanie na kryzys, odpowiedź na kryzys i przeobrażenie
Nieprzewidywalność obecnej sytuacji sprawa, że odpowiedź na kryzys oraz budowanie długofalowej odporności to dwa sprzężone ze sobą procesy – reakcja na kryzys dziś musi budować naszą odporność na kryzys jutra. Pierwszym etapem zarządzania kryzysowego powinno być (o ile to możliwe) przygotowanie na kryzys (choćby wzmocnienie kompetencji nauczycieli i nauczycielek), kolejnym osłabienie uderzenia (np. dotarcie do wszystkich uczniów i uczennic w czasie edukacji zdalnej), następnym odbudowanie strat (np. reintegracja zespołów klasowych i rady pedagogicznej), ostatnim zaś przeobrażenie w oparciu o wnioski z sytuacji kryzysowej (np. wzmocnienie rozwoju kompetencji uczenia się u uczniów i uczennic).
Dyrektorko i Dyrektorze!Jeśli chcesz dowiedzieć się: Już 1500 dyrektorów/ek i wicedyrektorów/ek skorzystało z naszego wsparcia w ramach tych studiów i oceniło je jako przydatne w codziennej pracy. Tegoroczną edycję poświęcimy w szczególności tematowi odporności szkoły na kryzys związany z COVID-19. Zapisy trwają do 10 listopada 2020 r. Ilość miejsc ograniczona. |
Gęsta sieć relacji i kompetencje budują odporność
W ostatnich tygodniach dość powszechne jest myślenie, że to procedury w największym stopniu budują odporność szkoły. Tymczasem doświadczenie ostatnich miesięcy pokazuje, że to gęstość i charakter relacji w społeczności szkolnej oraz kompetencje jej członków i członkiń w największym stopniu determinują odporność społeczności szkolnej na kryzys. Gotowość do wzajemnego wspierania się w trudnej sytuacji, pomagania sobie i współpracy nie tylko zwiększają efektywność pracy w szkole, ale budują też dobrostan i komfort pracy nauczycieli oraz nauczycielek.
Kompetencje na nowe czasy
Wśród kompetencji nauczycieli i nauczycielek budujących odporność szkoły szczególne znaczenie ma ich biegłość w stosowaniu metod nauczania i praktyk dydaktycznych, które budują podmiotowość uczniów i uczennic w procesie uczenia się. Wśród kompetencji dyrektora i dyrektorki szczególne znaczenie mają definiowanie i komunikowanie priorytetów, identyfikowanie i wspieranie szkolnych liderów i liderek, budowanie kultury dzielenia się i współpracy pomiędzy nauczycielami/kami, proszenie o pomoc. W tej szczególnej sytuacji uczniowie i uczennice zaś potrzebują przede wszystkim umiejętności samodzielnego uczenia się oraz wytrwałości.
W Centrum Edukacji Obywatelskiej opracowaliśmy materiał, który może zainspirować do innego spojrzenia na zarządzanie swoją szkołą w kryzysie. Zachęcamy do jego wykorzystania w pracy zespołu kierowniczego szkoły oraz dyskusji z gronem pedagogicznym.
