Wskazówki Johna Spencera do nauczania zdalnego

Prawda jest taka, że nie można bezpośrednio przenieść nauczania rzeczywistego na nauczanie zdalne. Nie możemy wprowadzić nowych narzędzi TIK i wykonywać tych samych działań, co poprzednio. Jeśli próbujemy nauczania z nowymi technologiami, to zawsze jesteśmy narażeni na niedosyt. Zawsze pojawi się coś, co nie będzie po naszej myśli i plany nie będą mogły zostać  w pełni zrealizowane. Zamiast przekładania tradycyjnych pomysłów na nauczanie, lepiej dokonać zmian poprzez wykorzystanie nowych technicznych możliwości.

Podstawowe cztery podejścia do nauczania zdalnego czasami ujmuje się jako „SAMR”

S – Substitution. Zastępujemy tylko sposób wykonania polecenia. Np. uczeń, który pisze esej na komputerze, po prostu zamienia ołówek na klawiaturę.

A – Augementacja (jak rozumiem, chodzi o dodanie czegoś, zwiększenie). Np. napisany esej zamieszczany jest na Google Doc. Tam uczniowie mogą wspólnie pisać, edytować i komentować tekst.

M – Modyfikacja. Modyfikacja umożliwia, poprzez zastosowanie technologii, zmianę poleceń i zadań. Na przykład: esej staje się wpisem na blogu. Uczniowie pracujący wspólnie nad tekstem dopracowują go, aby mógł być później zamieszczony jako artykuł, który będzie dostępny dla wszystkich.

R – Redefinition. Wykonanie wcześniejszych zadań inaczej, z użyciem technologii –  w sposób, który do tej pory nie był stosowany. Na przykład zamiast pisać esej,  uczniowie tworzą podcast, film lub wideokonferencję.

Nie zawsze najlepszym wyjściem do jest R, czasami wystarczy S lub M.

To, co ważne to unikanie stosowania komputerowego zeszytu ćwiczeń.

Ograniczenia nauczania zdalnego

Przede wszystkim warto pamiętać, że nierówności istniejące w świecie realnym wyolbrzymiają się w świecie wirtualnym:

1. Nie wszyscy uczniowie mają taki sam dostęp do technologii. Nierówności wynikają z różnicy urządzeń i rodzaju połączenia z Internetem. Nie każdy uczeń ma taki sam dostęp do cichego miejsca pracy w domu. To tylko kilka różnic, które ukazują się podczas organizacji zdalnego nauczania.
2. Uwaga na przekaz. Źródła i materiały zawarte w internecie mogą mieć prawie niewyczuwalną nutę rasistowską lub inną – dyskryminującą. Mamy tendencję do uznawania fałszywej neutralności społecznej w sieci. Trzeba zachować czujność i sprawdzać wszystkie proponowane uczniom źródła.
3. Przy stosowaniu technologii ważne jest udzielanie uczniom wsparcia językowego. Niektórzy uczniowie mogą nie być rodowitymi użytkownikami języka i dlatego potrzebne jest im wsparcie w tej dziedzinie. Myślę, że autor ma tu na względzie sytuacje w szkołach w USA, do których uczęszcza wielu uczniów obcojęzycznych. W naszych warunkach warto wziąć pod uwagę także różne umiejętności techniczne uczniów.
4. Trzeba zwrócić uwagę, czy materiały i źródła, które proponuje się uczniom, są dostosowane do specyficznej indywidualnej sytuacji każdego z nich. Na przykład – czy osoby o specjalnych potrzebach mogą z nich skorzystać; czy na wszystkich filmach dostępne są napisy; czy dostępne są transkrypcje podcastów itd.

John Spencer, 7 Big Ideas as You Shift Toward Online Teaching

Siedem pomysłów, jak przejść do nauki na odległość

1.Uczniowie tworzą treści

W edukacji często przekazujemy treści, które uczniowie kopiują lub przetwarzają. Można to nazwać konsumpcją wiedzy. Lekcja online wymaga zaangażowania twórczego uczniów.

Jak możemy to zrobić?

– Blog: Blogi tematyczne to blogi oparte na zainteresowaniach, pasjach i pomysłach uczniów. Może to być blog o jedzeniu,  sporcie, modzie, nauce, historii. Prowadzenie takiego bloga to świetny sposób na ćwiczenie umiejętności pisania i dzielenia się wiedzą. Do każdego artykułu można dołączać elementy multimedialne – takie, jak: pokazy slajdów, zdjęcia, filmy i materiały audio.

– Podcast: Za pomocą podcastów uczniowie tworzą nagrania dźwiękowe, które prezentują innym. Podcasty można tworzyć samodzielnie lub wspólnie w małych grupach. Można dodać do nich muzykę i elementy wizualne. Najprościej jest zrealizować nagranie przy pomocy smartfona.

– Film: Tworzenie filmów jest trochę bardziej skomplikowane i czasochłonne, a czasami wymaga dodatkowych umiejętności. Jeśli uczniowie są w domu, to  mają dobrą okazję do zdobycia tych kompetencji. Na początek może to być pokaz slajdów z adnotacjami i nagranym dźwiękiem w tle. Można to zrobić w programie PowerPoint, Keynote lub Google Slides.

2. Wykorzystanie współpracy

Wiele narzędzi TIK umożliwia wzajemną współpracę uczniów i współpracę uczniów z nauczycielem, jednak najczęściej nauczyciele korzystają z opcji zadania uczniom ćwiczenia, które mają oni wykonać niezależnie i indywidualnie.

Współpraca może odbywać się:

• Synchronicznie – gdy zadanie jest wykonywane w jednym czasie. Można do tego użyć chatu, video chatu, konferencji na Skypie lub Zoomie.
• Asynchronicznie – w różnym czasie. Np. poprzez pracę w Chmurze lub Google Slides.

Można również łączyć pracę równoległą z pracą rozłożoną w czasie. Dobrym pomysłem jest wykonanie wspólnie miniprojektu, poszukiwanie  informacji w celu rozwiązania problemu, a następnie przygotowanie prezentacji efektów tejże wspólnej pracy.

3. Uczniowie właścicielami swojego procesu uczenia się

Jak przejść od słuchania i wykonywania poleceń do zaangażowania? Od „masz się nauczyć” do „czego chcesz się nauczyć”?

Chcemy, aby uczniowie byli samosterowni, żeby przeszli od zainteresowania i zaangażowania do samokontroli i odpowiedzialności.

Jednym z wypróbowanych sposobów jest danie uczniom wyboru. Dokonanie wyboru przez ucznia jest kluczowe. Uczniowie mogą decydować sami o: tematyce, źródłach (z których skorzystają), umiejętnościach, które wykorzystają o sposobach prezentacji tego, czego się nauczyli.

Nauczyciel przygotowując zasoby, np. linki do stron, filmy i artykułów dotyczących danego tematu, może pozwolić uczniom na dokonanie wyboru. Również można pozwolić uczniom na wybór sposobu prezentacji swojej pracy.

Sposobem budowania samosterowności uczniów jest przejście od zadawania im pytań do szukania odpowiedzi na pytania, które oni zadają. Pomaga to również w przejściu drogi  od oceniania do samooceny wykonanej przez ucznia.

Można powiedzieć, ze trzeba przejść od bezkrytycznego przyjmowania się tym, co mówi nauczyciel do własnej, inspirującej twórczości ucznia.

Warto też włączyć uczniów w planowanie nauczania. Jednym ze sposobów jest wspólne wypełnienie tabelki: 

Cel   1-2 powody, dla których wykonuję zadanie

Źródła   Wybór 2-3 źródeł, z których będę korzystał

Sposób prezentacji   Sposób – jak zaprezentuję swoją pracę?

4. Innowacje w stylu vintage – TIK + zabytkowe sposoby

Kiedy myślimy o nauczaniu online, wyobrażamy sobie ucznia pracującego na komputerze. Warto połączyć tę prace z czynnościami wykonywanymi rękoma. Zaplanujmy działania, w których konieczne będzie użycie ołówków, papieru i kartonu. Połączmy nowoczesne technologie i dawne narzędzia szkolne. Wykorzystajmy ponadczasowe umiejętności we współczesnym kontekście.

5. Wybór narzędzi TIK

Najlepsze systemy to te, które są „niewidzialne”. Wchodząc w nie, od razu wiemy, co należy zrobić. Dezorientacja, spowodowana źle zaprojektowaną platformą, bywa bardzo zniechęcająca. W artykule autor zamieścił dodatkowe wskazówki na ten temat.

6. Pokaż lub powiedz – czego i jak się nauczyłeś?

Musimy pamiętać, że nauka w domu nie musi wymagać od nauczyciela wysyłania uczniom prac domowych do zrobienia, co często skutkuje stresem, że uczniowie nie wywiązali się z nich.

W miejsce tradycyjnej pracy domowej lepiej poprosić uczniów o pokazanie lub po prostu powiedzenie tego, czego się nauczyli. Uczniowie chętnie dzielą się z innymi swoim życiem i tym, czego nowego się dowiedzieli – dzięki temu prezentują siebie swoim kolegom i koleżankom.

7. Dostępność nauczyciela

Jak stworzyć warunki do obecności i dostępności nauczyciela podczas nauki zdalnej?

– Powitanie wideo. Zaczynamy „lekcję” od nagrania powitalnego skierowanego do uczniów, w którym wyjaśniamy, jak będziemy pracować. Zamiast nagrania może to być krótkie powitalne spotkanie online.

– Odprawa grupowa (w małych grupach).

Planujemy prace uczniów w małych grupach i monitorujemy ją. Z każdą z grup spotykamy się osobno.

– Kontrolne maile. Mamy tu kilka opcji. Można wysłać jeden mail do całej klasy z poleceniami, oczekiwaniami, terminami, itp. Ale można słać krótkie maile do każdego ucznia  indywidualnie, by zadać mu pytanie, jak sobie radzi. Jeśli jest dużo uczniów w klasie, to wysyłkę maili można odpowiednio rozłożyć w czasie. Pomocne będzie stworzenie szablonu wiadomości i spersonalizowanie go.

– Sprawdzanie krótkich form tekstowych. Można poprosić uczniów, aby używali funkcji czatu do wysyłania pytań, komentarzy lub efektów częściowych swojej pracy.

– Ankiety. Każdego dnia prosimy uczniów o wypełnienie ankiety  na temat  aktualnej pracy i jej efektów.

– Zaplanowane minikonferencje. Można zaplanować 5-minutowe zdalne  spotkania klasy. Dają one poczucie wspólnoty uczniów i opieki nauczyciela.

Nie ma jednego sposobu na nauczanie zdalne. Jest to eksperyment, który różni się w zależności od przedmiotu, kontekstu i uczniów. Na pewno popełnimy wiele błędów, ale to jest w porządku, gdyż to właśnie na nich się uczymy. Korzystajmy ze wskazówek ekspertów i pytajmy naszych uczniów, jak chcą być uczeni.

Autor zaprasza na FB  https://www.facebook.com/spencereducation/ i do kanału YouTube https://www.youtube.com/user/oursocialvoice  oraz do pisania do niego na adres: john@spencerauthor.com

Link do artykułu Johna Spencera: http://www.spencerauthor.com/online-teaching/